به نقل از «فارس»

دلارزدایی از اقتصاد ایران امکان‌پذیر است؟

تاریخ انتشار: ۲۴ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۲۲۱۰۱

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- راهبرد معاصر نوشت: نزدیک به یک دهه است رهبر معظم انقلاب اسلامی در سخنرانی‌هایشان از کاهش وابستگی به نفت و دلار سخن می‌گویند و در خردادماه 1399 به صراحت تأکید کردند، «آقایی دلار باید شکسته شود»‌؛ اما هر بار که میزان درآمدهای نفتی بالا رفت اصلاحات اقتصادی کنار گذاشته شد. 

حال یکی از برنامه‌های اقتصادی دولت سیزدهم کاهش وابستگی به نفت و درآمدهای ارزی است که به نظر می‌آید با اصلاحات بانک مرکزی در حوزه پولی و بانکی و افزایش پیمان‌های منطقه‌ای گام مثبتی در این راه برداشته شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

برای اقتصاد همه کشورها دلارزدایی مقدور، اما تأثیر، روند و موانع آن بیشتر با نسبت چسبندگی دلار با روابط جهانی مرتبط است که این چسبندگی می‌تواند سرعت کاهش وابستگی به دلار را به تأخیر بیندازد. 

از دهه 50 میلادی به بعد که دلار به عنوان پول جهان روا معیار عمل قرار گرفت، در کمتر از یک دهه اروپایی‌ها و بعد در سطح جهان اقتصادهای نوظهور به این سو رفتند که دامنه وابستگی خود را به دلار کم کنند. در واقع توانستند نخست مبادله و بعد نسبت تسویه بدهی و ذخیره حساب جهانی خود را با دلار کاهش دهند.

برخی کشورهای اروپایی و آسیایی از روش‌های مختلفی استفاده کردند تا سلطه دلار را پایان ببخشند. در وهله نخست، پول‌های جهان روا مانند یورو، یِن و پوند استرلینگ را جایگزین کردند و در حال حاضر نیز با توجه به قابلیت‌هایی که اقتصاد جهان‌شمول جمهوری خلق چین یافته و به عنوان شریک تجاری نخست برای قریب به 120 کشور به‌شمار می‌رود، این بستر فراهم شده که از یوان نیز به عنوان پول جهان روا استفاده شود. 

نمونه دلارزدایی را می‌توان در کشورهای حوزه «بریک» یا کشورهای عضو شانگهای مشاهده کرد. بعد از اتفاقات روسیه و اوکراین نیز سرعت وابستگی به دلار در دنیا کمتر شده است.

تغییرات در نظم پولی پترو دلار و توافق راهبردی عربستان با چین که محموله‌های صادراتی این کشور را عربستان با یوان تسویه می‌کند و نیز توافق نهایی روسیه و چین از نمونه‌هایی است که شرایط استفاده از پول‌های جهان روا در مبادلات را به وجود آورده و ایران نیز می‌تواند از این ظرفیت‌ها استفاده کند. 

روش‌های جایگزین دیگری نیز وجود دارد، نظیر پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه، پیمان‌های منطقه‌ای، استفاده از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی و همچنین استفاده از رمز ارزها و پول‌های دیجیتال که می‌تواند اقتصاد کشور را از وابستگی به دلار نجات دهد. 

توافقات تهاتری نیز به افزایش قابلیت​ نقشه تجاری کشور برمی‌گردد. اگر بتوان  سطح کارایی نقشه تجاری و نقشه ارزی داخلی را بالا برد، از اختلالی که در نقشه تجاری و ارزی کشور وجود دارد، می‌توان خود را جدا و از پول های جهان روا بهتر استفاده کرد.

پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه

با وقوع بحران‌های مالی که در سال 2007 در دنیا به وجود آمد، سایر کشورها برای تسهیل در مراودات تجاری خود به سمت پیمان‌های پولی دو و چندجانبه رفتند و تاکنون بیش از 47 کشور این پیمان‌های ​پولی را میان خود منعقد کرده‌اند. 

در این روش کشورها از پول‌های محلی استفاده می‌کنند، یعنی به جای استفاده از پول واسط نظیر دلار، یورو یا پوند پول کشورهای مبدأ و مقصد تجارت مورد داد و ستد قرار می‌گیرد و در عمل دیگر دلار مبنای تجارت قرار نمی‌گیرد.

پیمان‌های منطقه‌ای

در شرایط تحریم و کاهش ارزش پول ملی، افزایش پیمان‌های منطقه ای و همچنین استفاده از توان بازارهای کشورهای همسایه و منطقه برای حفظ صادرات بازار غیرنفتی باید از برنامه های جدی دولت سیزدهم باشد. طبق آمارهای تجارت جهانی، چیزی در حدود 70 درصد از مبادلات ایران با کشورهای همسایه انجام می‌شود که یکی از راه‌های افزایش نفوذ در تجارت جهانی برای شکستن آقایی دلار از پیمان‌های منطقه‌ای می‌گذرد​.

روش تهاتر

یکی از آسیب‌هایی که در چند دهه اخیر به اقتصاد کشور وارد شد، این بود که بخش زیادی از درآمدهای کشور فقط وابسته به یک ارز، یعنی دلار شد. در نتیجه وقتی کشور تحریم است، این ارز به پاشنه آشیلی برای ضربه زدن به کشور تبدیل می‌شود. 

حال که بخش زیادی از مبادلات با کشورهایی نظیر روسیه، چین یا عراق است، می‌توان از سیاست تهاتر یا کالا به کالا استفاده کرد که کمبود کالاهای اساسی در کشور جبران می‌شود و وابستگی به دلار کاهش می‌یابد.

رمز ارز یا پول دیجیتال

سال گذشته وزارت دادگستری آمریکا اعلام کرد، ایران با تولید و استخراج 8 میلیارد دلار ارز دیجیتال در سال 2018 تحریم‌های آمریکا را دور زده است و بدون اینکه  از دلار استفاده کند، پول دیجیتال را وارد مبادلات تجاری خود کرده است. البته استفاده از رمز ارزها دارای نوسانات قیمتی زیاد و از حیث مصرف انرژی نیز مصرف بالایی دارند که از این روش می‌توان در مواقع ضروری استفاده کرد.

در حال حاضر متأسفانه برای تنظیم بازارهای داخلی از معیار جهانی استفاده و کالاهای اساسی با دلار سنجیده می‌شود، درحالی‌که دلار نوسانات زیادی را در سال 2022 پشت سر گذاشت که وارد قیمت گذاری کالاهای اساسی شد. این عامل می‌تواند شالوده تغییرات تورم اقتصاد داخل باشد که از آن به عنوان تورم وارداتی یاد می‌شود. 

مشکل دیگر، نرخ‌گذاری دلار در داخل کشور است که باید آن را به درستی مدیریت کرد. در حال حاضر در فضای افسارگسیخته مجازی هرکس می‌تواند به‌عنوان یک سکوی قیمت‌گذاری نرخ ارز  را تغییر دهد و آن تغییرات را به کف بازار بکشاند. بنابراین برای کاهش وابستگی دلار باید معیارهای نرخ گذاری و تنظیم روابط بازار سر و سامان داده شود.

پایان پیام/ت

منبع: فارس

کلیدواژه: دلارزدایی اقتصاد ایران درآمد نفتی پیمان های منطقه ای وابستگی به دلار کاهش وابستگی جهان روا

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۲۲۱۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

امکان ایفای تعهدات صادراتی، از طریق بانک سامان

همزمان با برگزاری نمایشگاه ایران اکسپو که به معرفی توانمندی‌های صادراتی ایران می‌پردازد، بانک سامان به عنوان یک بانک پیشرو در ارائه خدمات به تجار کشور، حضوری فعال و پررنگ در این نمایشگاه دارد.

به نقل از سامان رسانه، هاله حسین‌زاده معاون بین‌‎الملل بانک سامان در گفتگویی، با بیان اینکه بانک سامان به منظور معرفی خدمات خود به صادرکنندگان کشور، حضوری پررنگ در نمایشگاه ایران اکسپو دارد، عنوان کرد: در حال حاضر با توجه به شرایط و محدودیت‌های بین المللی، یکی از بزرگترین دغدغه‌های صادرکنندگان ایرانی نحوه وصول عواید صادراتی است. از این‌رو بانک سامان با توجه به شبکه گسترده و قوی کارگزاری از یک‌سو و از سویی دیگر تیم حرفه‌ایی و توانمند خود، توانسته نقش موثر و بسزایی در راحتی، سرعت و امنیت صادرات و وصول درآمد‌های حاصله در حوزه‌های مختلف داشته باشد.

معاون بین‌الملل بانک سامان سپس ادامه داد: در همین حال باید گفت که با توجه به جایگاه بسیار خوب بانک سامان در شبکه بانکی کشور، که طی چندین سال گذشته همواره در میان سه بانک اول کشور از لحاظ حجم عملیات ارزی در حوزه واردات بوده، «بازار تقاضای» خوبی برای خرید ارز حاصل از صادرات در اختیار دارد که صادرکنندگان با اتکا بر توانمندی بانک سامان در این حوزه می‌توانند با سرعت و راحتی، تعهدات صادراتی خود را از طریق بانک سامان ایفا کنند.
حسین‌زاده در بخش دیگری از این گفتگو اظهار کرد: با توجه به سیاست بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و سایر ارگان‌های متولی مبنی بر ایجاد ابزار‌های تشویقی و حمایتی در توسعه صادرات کشور و همچنین ایجاد بستری امن و راحت از طریق سیستم بانکی به منظور هدایت منابع ارزی واصله به سمت واردات مورد نیاز کشور، در آینده نزدیک نقش بانک‌ها به عنوان بازو‌های اجرایی بانک مرکزی در این فرایند پررنگ‌تر خواهد شد. از این رو، بانک سامان همانند گذشته، با تمام توان و قدرت آماده است تا در کنار فعالان اقتصادی کشور اعم از واردکنندگان و صادرکنندگان به عنوان حلقه واسط تسهیل‌گر حضور داشته باشد تا با شنیدن دغدغه‌ها و نیازهایشان به ارائه راه حل و راهکار‌های متناسب با آن‌ها بپردازد.

معاون بین‌الملل بانک سامان با اشاره به مزیت این بانک نسبت به سایر بانک‌های کشور در حوزه ارزی، عنوان کرد: همانطور که پیش‌تر اشاره کردم بانک سامان، طی چند سال گذشته همواره بین سه بانک نخست کشور از لحاظ حجم عملیات ارزی بوده که بی شک این مهم، نتیجه رضایت و خشنودی مشتریان از ارائه خدمات بانک سامان است و خود گویای مزیت بالای بانک سامان در شبکه بانکی کشور است.

هاله حسین‌زاده در پایان از تجار و فعالان حوزه واردات و صادرات کشور دعوت کرد تا در تمامی اوقات سال برای دریافت اطلاعات و آگاهی از خدمات قابل ارائه به همکاران بانک سامان در شعب ارزی و یا همکاران بانکداری شرکتی بانک سامان و یا صرافی سامان مراجعه کنند.